Havayolları Yolcu Hakları Nelerdir ?

Heyecan dorukta. Eller ayaklar titriyor. Aylardır hayalleri kurulan “Artık cuma akşamı gelse de bir an önce uçağa atlayıp gitsek !” cümleleri heyecanına heyecan katıyordur. Koşa koşa gittiğiniz havalimanlarına, mutluluk hormonunun kana karışması ile birlikte telaşta kendini göstermeye başlamıştır. Şu hayatta en çok sevdiğim duygulardan birisi, tatil için havalimanına giderken hissettiklerimdir. Benim için hayatın anlamıdır. Derken bir şeyler ters gider ve senin elinde değildir. Havayolları yolcu hakları yani haklarımız hakkında bilgimiz varsa neler olur biliyor musun ?

Bir şeyler ters gider dedik ya. Mesela düşünsene, başını hafifçe uçuş bilgilerinin gösterildiği tabelaya kaldırıp, uçuşunun ertelendiğini veya uçuşun iptal edildiğini gördüğün an, başından aşağıya ter boşalır ya hani.

Özellikle, bu uçuşundan sonra başka bir havalimanında aktarman varsa ve bu aktarma süren çok kısıtlı ise, sırf uçak rötarlı kalkıyor diye bir sonraki uçuşunu kaçırırsan ?

Sırf havayolu firmasının bu gecikmesinden dolayı, sen mi sorumlusun yoksa havayolu firması mı ? Sahi hava yolu firmalarının rötarlı uçuşlardan veya iptal olan uçuşlardan dolayı bizlere karşı sorumlu oldukları yani “Havayolları Yolcu Hakları” nelerdir ? Haydi gel anlatayım.

Aşağıdaki yolcu hakları, tamamen benim deneyimlerime göre yazılmış olsa da, bilin ki çoğu hava yolu şirketinden belirlenen saatler ve şartlar çerçevesinde haklarınızı alabilirsiniz. Bu şartlar, her hava yolu şirketine göre değişebilir. Ona göre ilgili şirket ile görüşüp, haklarınızı sormayı unutmayın.

Tokyo Hanede Havalimanı

“Uçağın gecikti  ? Ya da uçak seferin iptal oldu ? Havayolu firmaları kaç saatlik gecikmeler veya iptaller için sana ne şekilde tazminat ödemek zorunda ? Veya zorunda mı ? Yolcular olarak bizim peşinden gideceğimiz yasal haklarımız nelerdir ? Bu haklarımızı nasıl savunuruz ?” gibi soruları kendime sorarken, bir yandan da lanet ettiğim Atatürk havalimanındaki gecikme süresine bakıp bakıp çıldırıyordum.

Sonrasında oturup, biraz araştırdım ve hem yurt içi, hem yurt dışı uçuşlarda, hem de bu uçuşlarda yaşanan gecikme/iptallerin karşılığında gecikme/iptal süresine göre hava yolu firmasının “Mecburi” ödemeleri veya telafi etmek için geçerli öneriler neler diye uzunca bir araştırma yaptım.

1-Yolcu Haklarımız neler olacak ?

Öncelikle şunu bilmelisin. Uçuşlarda rötar veya iptal olduğu zaman ; tazminat, konaklama imkanı, üst sınıflardan uçuş hakkı, yeme-içme, para iadesi gibi durumlar söz konusu olacak. Yani senin aslında farklı seçeneklerde haklarını telafi etmek ZORUNDALAR.

Ama öyle 2 saat uçuş rötar yapınca “Bana üst sınıftan bilet vermek zorundasınız !” diyecek kadar da değil. Bu gecikme veya iptallerin sürelerine göre de karşılığı olacak.

2-Yurt içi veya Türkiye çıkışlı uçuşlarda rötar/gecikme olursa yolcu hakları nelerdir ?

Yazdığım başlığa dikkat edin. “Yurtiçi veya Türkiye Çıkışlı Uçuşlar” olan kısım için doğacak olan haklarımızı anlatıyor olacağım. Yani Avrupa’dan herhangi bir Avrupa ülkesine veya Türkiye’ye gerçekleşecek olan uçuşlar için DEĞİL. Onu 3. kısımda anlatıyor olacağım.

Tac Mahal-Agra-Hindistan

• Hertürlü gecikmenin olduğu durumlarda genel haklarımız : Hava yolu şirketi, her ne şartlar altında olursa olsun, eşinizle, ailenizle görüşebilin diye en az 2 telefon görüşme hakkı vermek zorundadır. Hatta e posta ve fax ile de iletişim kurabilirsiniz.
• Eğer gecikme süreniz 2-3 saat arasında ise; çok bir şey beklemeyin. Sıcak-soğuk içecekler. Soğuk dediysek viski falan vermiyor. Kola, meyvesuyu genelde. Bu hakkınızı savunmak için direk yer hizmetleri ekibi ile görüşebilirsiniz.
• Eğer gecikme süreniz 3-5 saat arasında ise  ; Size yemek vermek zorundalar. Hangi öğündeyseniz o öğünü verebilirler. Ama çoğunlukla yemek çeki olarak öderler.
• Eğer gecikme süreniz 5 saat üzerinde ise ; Yeme-içmeyi zaten karşılarlar. Bununla beraber, aktarmalı bir uçuşunuz varsa ve kaçırmışsanız, sizin masraflarınızı telafi etmek zorundadırlar. En az 7 gün içerisinde bu masraflarınızı ödemek zorundalar.
• Eğer gecikme süreniz 8 saat üzerinde ise ; Tüm konaklama ve transerlerinizi karşılamak zorundalar. Yani sizi havalimanından alacaklar, otele yerleştirecekler, getirip-götürecekler. “Yok bunu istemem !” derseniz, 7 gün içerisinde uçak bileti masrafınızı iade etmek zorundadırlar. E bir zahmet o kadarı da olsun !

Yine söylüyorum: Bu hakların bire bir kanunlarda nasıl bir karşılığı var, neler yapılmalı ülkeden ülkeye/şirketten şirkete değişiyor. Ama genel olarak böyle haklarımız var. Çoğu hava yolu şirketinden bu haklarınızı istemezseniz, pekte ilgilenen olmayabilir.

3-Avrupa Birliği çıkışlı uçuşlarda rötar/gecikme olursa yolcu hakları nelerdir ?

2 numarada anlattığım kısım, Türkiye’den çıkışlar için geçerliydi. Şimdi ise, en çok uçulan kıtadan yani Avrupa’dan gerçekleşecek uçuşlardan bahsedeceğim. En güzel kısmı Avrupa’daki gecikmeler. Dua edin, eğer aceleniz yoksa, uçağınız geciksin. Neden mi ?

İstanbul

• Eğer 0-3 saat arasında bir gecikme olursa ; bir hakkınız yok. Belki içecek verebilirler.
• 3 saatten fazla gecikme olursa ; 1500 km’den fazla mesafe için 250 Euro, 1,500-3,000 arası 400 Euro, 3,500 km’den fazla ise 600 Euro tazminat ÖDEYECEKLER. Dostum. Rakamın farkında mısın ? Daha bitmedi !

Ücretsiz yeme-içme, yine ücretsiz telefonla iletişim hakkı ve hatta konaklama imkanı vermek zorundalar. Ama bir kez daha hatırlatıyorum. Bu hakkı kazanmak için uçacağınız firmanın AB üyesi HAVAYOLU firması olması gerekir. Uzun lafın kısası THY-Pegasus veya Onur air gibi firmalar AB üyesi Havayolu firmaları olmadığı için, bu firmalardan bir şey talep ederken bu belirttiğim hakları ne yazık ki talep edemezsiniz…

4-Uçak rötar/gecikme yapınca nasıl bildirecekler ?

Firmanın check-in kontuarı veya uçağa biniş yapılacak kapı önünde duyuru asmak zorundalar. Hatta çalışanları tek tek yakalayıp sorabilirsiniz de.

Hollanda-Amsterdam (Yol arkadaşım Ali ile)

Eğer bu haklarınızı sağlamazlarsa, Ulaştırma, Deniz ve Haberleşme Bakanlığı Sivil Havacılık Genel Müdürlüğü’ne başvuruda bulunabilirsiniz.

5-Havayolu şirketlerinin herhangi bir ödeme yapmayacakları istisnai durumlar neler ?

Her şey havayolu firmalarının elinde olan bir şey değil ya ! Ellerinden geleni yapmalarına rağmen, havayolu firmalarının artık yapabilecekleri bir şey kalmamış ve uçuş her türlü etkilenecekse, bazı durumlar istisnai durum olarak kabul edilir. Peki bu istisnai durumlar nelerdir ?

Singapur Havalimanı-Dünyanın En İyi Havalimanlarından

• Elverişsiz hava koşulları (Tayfun, sel baskını, kar fırtınası yanardağ patlaması v.s.)
• Her türlü elverişsiz hava koşulları
• Grevler ve hava trafiği kısıtlamaları
• Güvenlik önlemi amaçlı iptaller
• Olağan dışı durumlar
• Terör

gibi durumlar varsa, hiç bir hak iddia EDEMEZSİNİZ ! Bunu da ayrıca belirtmek istedim.

6-Sizin biletinizi satmışlarsa ?

“Hadi canımmm. Öyle bir şey mümkün değil !” demeyin. Paşa paşa mümkün. Hava yolu şirketleri nasıl para kazanıyor sanıyorsunuz ? Şimdi. Uçak 100 kişilik diyelim. Firma pek muhtemel 110’dan fazla bilet satmışlardır. Neden ? Şirketlerin şöyle bir stratejileri vardır : “Ya yolcular biletlerini iptal ederler veya uçağa yetişemezlerse ?

Busan (Güney Kore)- Osaka (Japonya) uçuşumuz

O halde biz en az % 10’u uçağı kaçırır gibi biletleri satalım. Böylece her türlü kar elde ederiz.” derler. Nereden mi biliyorum ? Biliyorum işte. Peki böyle bir durumda, ya herkes uçuşu kaçırmaz, kimse de biletini iade etmezse ?

100 kişinin check-in işlemini yaptırdığını düşün. Sen de 101. kişi ol. Ama uçak 100 kişilik. Ne olacak şimdi ? Seni ikna etmeye çalışacaklar. Karşılığında ne verecekler ? İşte en en en güzel havayolları yolcu hakları bu kısımda devreye giriyor. Anlatayım :

• İç hatlar : Genelde 100 Euro para ödeyelim derler.
• Dış hatlar :  1500 km’den kısa uçuşlarda 250 Euro, 1500-3000 km uçuşlarda 400 Euro ve daha uzun uçuşlarda 600 Euro ödemek ZORUNDADIRLAR.

Para vermekle kalmazlar. Seni bir sonraki uçuşla da uçurmak zorundadırlar. Gece şehirde kalacaksan otelde de konaklatırlar. Bazen de “Dilerseniz sizi bir üst sınıf yani Business Class’da uçuralım !” teklifini sunarlar. Hiç istifinizi bozmayın ve her zaman Business’da uçar gibi davranın. Bu sizin en doğal hakkınız !!!

7-Peki ya siz uçağı kaçırırsanız ?

İşte bu en kötüsü. Uçağı kaçıracağınızı anladığınız anda : eğer hala vaktiniz varsa bütün şansınızı deneyin. Önce müşteri hizmetlerini arayın. Ya uçuşunuzun cezasını ödemek kaydıyla iptal veya iade edin veya açığa aldırın.

Çoğunlukla aldığımız biletler iade veya iptal edilemez. Özellikle kampanyalı olarak alınanlar ne iade edilir, ne iptal ne de herhangi bir değişiklik yapılabilir.

Uçmak Güzeldir…

O yüzden aldığınız biletler kampanyalı bilet değilse, en azından bir şansınızı deneyin derim. Eğer müşteri hizmetleri yardımcı olamazsa, son kez şansınızı denemek için havalimanındaki satış ofisine de bir danışın derim. Belki insaflı olupta, insiyatif kullanıp yardımcı olabilirler.

8-Havalimanına kaç saat önceden gitsek iyi olur ?

İç hat uçuş için 1 buçuk saat, dış hat uçuş için en az 2 saat önceden limanda olmakta fayda var. Havalimanına gelmeden önce online check-in işlemi yaptırmayı da sakın ola unutmayın. Hatta sizin için hazırladığım “Uçuş ve havalimanlarına dair öneriler.” yazımı da mutlaka okumanızı tavsiye ederim.

Kayangan Gölü-Coron Adası-Bu manzara kaçar mı !

Seyahatlerimin en heyecanlı yanı, havalimanına giderkenki andır demiştim ya hani. Her gidişim bir olay, her kaçışım bir paniktir.

Gitmeden her daim online check-in yapar, bu işlem için genellikle online check-in yapanlar için ayrı kontuarlardan bagajımı verir, ki o da %99 sırt çantamdır, kesinlikle cam kenarı koltuğu almış olmanın mutluluğu ile biraz Duty Free’de yabancı ortamlara karışmanın hissine alışmaya çalışırım.

Bu arada, yurtdışında nasıl ucuza uçak bileti bulduğumu, hangi uçak bileti arama motorlarını kullandığımı “En İyi Uçak Bileti Arama Motorları” yazımda tek tek anlattım. Mutlaka okumanızı tavsiye ederim

Her daim son ana kadar uçağın kalkacağı kapıyı ekranlardan kontrol ederim. Ne olur ne olmaz ! Takarım kulaklığı. Pek muhtemel yanımda ya dergim ya da gideceğim ülkenin kitabı da vardır.

İşte o an, dünyanın en mutlu insanı kim diye araştırma yapılsa, sanırım en başlarda yerimi alırım…

Bali-Endonezya : Yolcu hakları

Benim Havayolları Yolcu Hakları konusunda bilgilerim bu kadar. Size söyleyeceğim son önerilerim : Seyahat etmek özgürlüktür. Mutluluktur. Hepinizin, hepimizin hakkıdır.

Kimsenin bu hakkı engellemesine izin vermeyin. Hava yolu şirketleri, aileleriniz, sosyal çevreniz ya da her kimse. Kimsenin hayallerinizin önüne geçip, sizi yanlarına çekmesine fırsat tanımayın. Onlar konuşur. İmkansız derler. Büyütürler. Abartırlar. Çok umursamayın. Hayal etmeye devam edin… Düşün peşine…