İran Hakkında Doğru ve Yanlış +20 Bilgi
İran, sanıldığı gibi bir ülke değil. Gerçekten de İran, Suudi Arabistan gibi düşünülen; hatta bana, seyahatim öncesinde “Aman Deniz. Dikkat et bak. İdam ederler heee.” uyarılarının en çok yapıldığı ama aslında alakası bile olmayan bir ülke. 2 hafta İran’da kaldım. Ülkede insanların gayet hayatlarını yaşadıklarını, hayatın sanılan kadar zor ve meşakkatli olmadığını gördüm. O yüzden, sizin için İran Hakkında Bilgi derlemeleri yapayım dedim. Bunu yaparken de, daha çok yanlış bildiklerimizden bahsedeceğim. Çünkü inanın bana, İRAN SANDIĞINIZ GİBİ BİR ÜLKE DEĞİL !!!
İran’da 2 hafta kaldım. İran Hakkında 300 Sayfa Yazı Yazdım. Aşağıdaki yazılarımı okumadan İran gezi planı yapmamanızı öneririm
- İran Gezisi Hakkında Her Şey
- İran Nüfusu Haritasi Dili
- İran Şehirleri İran Gezilecek Yerler
- İran Kadınları & İranda Yaşam
İran Hakkında Bilgiler/Yanlış Bilinenler.
Bu yazımı okumadan önce, mutlak İran yazımı okuyun. O yazımda daha detaylı İran gezi rehberi yarattım. Aradığınız tüm soruların cevabını o yazımda görebilirsiniz. Neyse. Konuyu dağıtmayalım.
Arkadaşlar İran, 1979 yılındaki devrimden sonra doğu-batı arasında kaybolmuş bir ülke. Devrimden sonra, zaten adı İran İslam Cumhuriyeti olarak tarihe yazıldı. Önceden ise, Şahın yönettiği, gayet modern bir ülkeydi.
Ne demek istediğimi anlamak isterseniz, internetten 1970 öncesi İran fotoğraflarına bakın. “Burası İran olamaz !” şaşkınlığını yaşayacağınızı, şimdiden garanti edebilirim.
Evet. Devrimden sonra insanlar hayatlarına devam ettiler. Ülke hala ayaktaydı ama yaşam biçim ve yaratılan kanunlar, neredeyse tamamen dine göre düzenlendi.
İnsanların hayatlarında kısıtlamalar oldu. İsteyen istediği gibi yaşayamadı. İdamlar, cezalar havada uçuştu. Kıyafetler, sosyal hayat, inanç sistemi, yönetim biçimi v.s. tamamen değişti.
İşte o yüzden, İran’ı devrim öncesi ve sonrası diye, 2 farklı dönemi göz önüne alınarak değerlendirin derim. Ama ben, şimdi size şu andaki İran’ı anlatacağım.
Beni şaşırtan, bazen hayran bırakıp; bazense üzen her şeyi, tüm şaşkınlıklarımı anlatmaya başlıyorum…
Bu seyahatimden önce, aklımda “İyi güzel de, özellikle son zamanlarda haberlerde sabah-akşam gördüğümüz bu İran nasıl bir ülke ?” soruları vardı. Gittim, gördüm, sizin için de yazdım.
Gelin birlikte doğruları ve yanlışları ile, İran hakkında bilgileri konuşalım. Ama önce, aşağıdaki videomu bir izlemenizi öneririm.
Bu arada, Youtube kanalıma abone olmayı unutmayın. Onlarca farklı ülkeden, yüzlerce videoyu kanalımda izleyebilirsiniz.
1. İranlılar, kesinlikle Arap değil; Perslilerdir
Ben de öyle biliyordum. İran halkını Arap sanıyordum. Ta ki, gidene kadar.
Bırakın Arap olmamalarını; Arapları hiç sevmiyorlar. Din, yönetim biçimleri açısından Araplar hakkında bir tane olumlu konuşan bir İranlı görmedim.
Yüz yıllardır bu coğrafyada var olan Persliler, zaten tarih kitaplarında çokça adını duyduğumuz bir uygarlıktı.
Ama bir çoğumuz İran olarak düşünmezdik. Neden ? Çünkü klasik, sınavı geçmek için zorla ezberletilen ve sorgulatılmayan eğitim sistemimizden dolayı. Ya da ben öyle düşünüyorum. Neyse konuya devam edelim.
2. Arapça değil; dünyanın en eski dili Farsçayı kullanırlar
Evet. Arap olmadıklarını öğrendiğimize göre, dillerinin de Arapça olmadığını artık biliyoruz.
Farsça, eski dillerden birisidir. Öyle son yıllarda çıkmamıştır. Tarihteki binlerce kaynak da Farsçadır.
Göz At : En uygun uçak biletlerini, Şu Yazımdaki uygulamalarda görebilirsiniz
Türkçe de, Farsça’dan bir çok kelime almıştır. Zaten bunu, İran’daki halk konuşurken sıkça farkediyorsunuz. Mesela :
- Sade
- Mümkün
- Müşteri
- Şeker
- Çay
Sadece aklımda kalan Farsça kelimeler. Yani bizim de günlük hayatta kullandıklarımız. Daha neler var neler aslında. İran Nüfusu Haritası Dili yazımda uzunca hepsini anlattım.
3. İranlılar Eğitimli ve Entellektüel İnsanlardır
Arkadaşlar. İran’a gitmeden önce Couchsurfing yaparak, hiç tanımadığım insanların evlerinde kalacaktım.
İnternetten yüzlerce davet aldım ve rastgele bir İranlının evinde 4 gün konakladım. Videosunu da aşağıya ekledim. Sonuna kadar izlemenizi öneririm.
Onlarca İranlı ile tanıştım. Yüzlerce bardak çay içtim. Dünyadan, ekonomiden, dinden, sanattan o kadar derin muhabbet ettim ki bu insanlarla, şok oldum.
Bunu ülkenin kuzeyinde de yaşadım; güneyinde de. O yüzden, asla İran halkını cahil, bilgisiz veya merak etmeyen bir toplum olarak düşünmeyin.
4. İran Türkiye’den 2 kat daha büyüktür
İran’ı, nedense bir çoğumuz küçük bir ülke olarak düşünüyoruz. Ama yanılıyoruz. Çünkü İran, yüzölçümü olarak Türkiye’den 2 kat daha büyüktür.
İran yüzölçümü 1.648.195 km kare iken, Türkiye ne kadar biliyor musunuz ? 783.562 km kare. O yüzden İran’da gezi planları yaparken tekrar düşünün derim.
5. İran’da her daim çöl havası hakimdir. Yanarsınız !
Yalan. İran’da kuzeyde donarken, güneyde yanabilirsiniz. Kuzey-Güney arası 2.000 km’dir. Hatta öyle ki ;
Ağrı’dan Hakkari’ye kadar olan sınır İran sınırıdır. Kışın havanın sıcaklığını düşünebiliyor musunuz ?
Ülkede, kışın kuzey kısımlar donarken; güneydeki Basra Körfezi’ne yakın şehirlerde sımsıcak hava hakimdir.
Yani ülkenin kuzeyinde donarken ; güneyinde yanabilirsiniz. Hatta güneyde çöl havası hakimken; kuzeyde yemyeşil araziler vardır.
Bu arada, güneyde neredeyse hiç bir şey yetişmez ama kuzeyde bir çok tarım alanı bulunur.
6. İran’da kadınlar araba süremez !!!
İnternette, özellikle yabancı kaynakları araştırırsanız, biz Türkler’in bile, halen deveyle ulaşımımızı sağladığımızı düşündüklerini görebilirsiniz. İşte buna ÖNYARGI diyoruz.
İran’da kadınlar istedikleri çoğu şeyi yapabilirler. En büyük sorunları ise, başlarına taktıkları hicapın ZORUNLU olması.
Arkadaşlar İran’da kadınlar sanıldığı kadar baskıdan dolayı ölüp bitmezler. Araba da sürerler, tek başlarına sokakta da gezebilirler, istedikleri gibi kahkaha da atabilirler.
(Biliyorum. Buna şükür mü etsinler Deniz, diye bana kızabilirsiniz ama o kadar çok önyargı içeren kaynakları internette gördüm ki; İran’a gidip gördükten sonra yanlış gördüğüm her şeye değinmek istedim.)
7. İran’da idam vardır ama artık meydanlarda yapılmıyor.
Evet arkadaşlar. En çok korkulan sorumuza geldik sanırım. İran’da idam var. Tartışmasız bir gerçek.
Ama öyle her önüne geleni asmıyorlar. O yüzden “Beni kesin asarlar ya. Gitmesek mi ?” diye düşünmenize gerek yok.
Adamların zaten yeterince derdi var. Kimse siz 2 bira veya şarap içtiniz diye öldürmez yani.
İran’da idam şartları,
- Terör örgütü
- Uyuşturucu ticareti
- Allah’a ve dine karşı gelmek
- Cinayet
- Tecavüz
gibi durumların olması lazım. Ayrıca, birinin idam edilmesi için, şeriat kurallarına göre 18 yaşına girmiş olması gerekiyor.
8. İran’da kırbaçlanma durumu gerçek mi ?
Gerçek. Eskiden, meydanlarda, herkese ibret olsun diye yapılırmış bu kırbaçlamalar.
Ama son yıllarda, karakollarda yapılmaya başlanmış. İyi güzel de, yıl olmuş bilmem kaç, hala bu kırbaçlamalar neden yapılıyor ?
Bunu sorgulamak bana düşmez ama sebebi belli işte : Yönetim biçimleri bu şekilde. Dini liderleri, büyük abiler böyle olmasını istiyorlar.
İran Vize İstemeyen Ülkeler arasında yer alıyor
1979 İran Devrimi’nden önce, internette şöyle bir gezinin. Şah zamanında, İran Avrupa’dan daha moderndi.
Devrimden sonra ise, ülkenin dini lideri Humeyni oldu. Bu kısımları çok uzun uzun anlatıp kafanızı şişirmek istemiyorum. İnternette bolca kaynak var zaten.
Bir turist, İranlı birisi ile evli değilse ve cinsel ilişkiye girerse, o zaman kırbaçlanabilir
He peki kimler, neden kırbaçlanıyor ondan bahsedeyim :
- Halk içinde öpüşürseniz
- Hırsızlık yaparsanız
- Homoseksüel bir eylemde bulunursanız
- Alkol içer-satarsanız
- Dine karşı gelirseniz kırbaçlanırsınız.
10-100 arası olmak üzere, sırtınızdan 1-3 metre uzunluğundaki kırbaçla ceza verilir.
Ama bildiğim kadarıyla turistler, içki içiyorlar diye hiç ceza almamışlar.
Ama bu, almayacağınız anlamına gelmez. Ben söylemiş olayım !
9. İran’da alkol alış-satışı yasaktır ama alkol rehabilitasyon merkezleri vardır
Sizi baya korkuttuğuma göre, biraz rahatlatayım diyorum. Başlık zaten her şeyi anlatır nitelikte !
Evet. “Bu ne perhiz, bu ne lahana turşusu ?” diyenleriniz olmuştur. Ama durum bu arkadaşlar.
İRAN linkine tıklayıp, tüm önerilerimi inceleyin
Dünyanın en iyi şaraplarını üreten Şiraz gibi bir şehri olan İran’da, alkol yasak olmasına rağmen alkol rehabilitasyon merkezleri bulunuyor.
10. İran’dan Antalya’ya direk uçuş YASAK
Türkiye’ye, neden bu kadar çok İranlı geliyor hiç merak ettiniz mi ? Sadece komşumuz oldukları için mi ?
Bizi çok sevdikleri için mi ? Pahalı bir ülke olmadığımız için mi ? Yoksa, özgür olduğumuz için mi !!!
Bence en önemli nedeni sonuncusu. İranlılar, dini liderlerinin kararı ile, Antalya’ya direk uçuşları yasakladılar.
Çünkü Antalya’da, fuhuşa, alkole, zinaya giden İranlı sayısını düşürmek istiyorlarmış falan filan !!!
E sonra ne olmuş biliyor musunuz ? Isparta’ya direk uçuşlar başlamış. Isparta’dan da, Antalya’ya otobüslerle geçiyorlarmış.
Çözüm yine bulunmuş ama insan bazen “Bunca emeğe, zamana, zahmete ne gerek var yahu !” diye kendine sormuyor değil !
11. İran’da 7.000 yıllık şarap bulunmuştur
Yukarıda bahsettim ya şu Şiraz’dan. İşte bu Şiraz denilen şehrin şarapları meşhur. Aslında İran’da şaraplar hep meşhurmuş ama devrimden sonra YASSAK kardeşim demişler ve her şey gizli yapılmaya başlanmış.
Mesela ben gizlice şarap içenlerden oldum. Yakalansam ne olurdu orasını bilemem. Hatta sırf bunu yazıyorum diye, acaba diyorum başıma bir şey gelir mi !
Gelmez heralde. Bence aslında herkes de her şeyin farkında. Neyse ne diyorduk !
İran’da 7.000 yıllık şarap buldular. Dünyanın en eski şaraplarından.
Hatta bu arada, Dünyanın ilk soğutma sistemini İranlılar yapmıştır. Bilemiyorum, sırf şaraplar için mi yaptılar yoksa rahat yaşamak için mi ! Şaka şaka. Sebebi belli :
Bizzat gittim yerinde gördüm. Yazd şehrinde efsane bir sistem kurmuşlar. Onu da İran Şehirleri İran Gezilecek Yerler yazımda anlattım zaten.
Hava çok sıcak olduğu için, evlerini nasıl soğutabileceklerinin yolunu bulmuşlar. Ama o dönemde yapılmış manyak bir yöntemle. O yazımı mutlaka bir okuyun.
12. İran’da baskı, zulüm, isyan var gibi düşünmeyin !!!
Yukarıda onca şey anlattım. Normalde herkesin İran’dan kaçmak istediğini düşünmeniz gayet doğaldır.
Ama İran’da ne gördüm biliyor musun ? Memnunlar. Vallahi diyorum bir çoğu durumdan, halinden, hayatından, en azından yaşıyor olmaktan memnun.
İnanın bana, bizden daha mutlular. İranlılar sahiden diyorum, bizden daha mutlu. O kadar çok şey yaşadım ki; öyle her şeyi açık açık da söylemek istemiyorum. Tek söyleyebileceğim, gözlerinin içi gülerek muhabbet ediyorlar. Bu duyguyu özlemişim !
13. Türkleri en çok seven milletlerin başında İranlılar gelir
Ben böyle bir sevgi, hoşgörü, misafirperverlik ne gördüm, ne duydum ne de yaşadım.
Evini açan mı, Türkiye’den geldiğini söyleyince manav olan amcaların 1 poşet meyve vermelerini anlatsam, neyi anlatsam bilmiyorum.
70’den fazla ülke gezdim. Bizi bu kadar çok seven millet görmedim. Hepsine tekrardan sonsuz teşekkürler !
14. İran’da internet yok. Her şey yasak !!!
Bu da yalan haberlerden birisi arkadaşlar. İran’da Facebook, Twitter, Youtube ve pornografik siteler yasak.
Ama VPN ile her yere ulaşabiliyorlar. Bazı muhalif sanatçıların, filmlerin yayını yasak. Uydu kanallarında bazıları yasak. Ama diğer çoğu şey serbest.
İran’da visa ve mastercard kartları kullanılmaz. O yüzden, online olarak oteliniz sadece Şu Linkten yapabilirsiniz.
Ayrıca, İran’da whatsapp’dan çok Telegram kullanılıyor. Nedenini ben de anlamadım. O yüzden İran’a gitmeden önce telefonunuza indirin derim.
15. İran güvenli mi ?
Bu, soracağınız son soru olsun !!! Çok gereksiz bir soru. İran, gördüğüm en güvenli ülkelerden birisi.
Tabi aynı zamanda, cüzdanınızı herhangi bir meydandaki rastgele bir masanın üstünde unutmayın.
Ama genel olarak, İran çok güvenli bir ülkedir. Zaten hırsızlık yapanlara ağır yaptırımlar uygulanıyor.
İran kadınları geceleri, sokaklarda rahatça gezebiliyor. Bir çok evde korkuluk v.s. bulunmuyor.
Hatta küçük yerlerde insanlar kapılarını kilitlemeden evden çıkıyorlar.
Yalnız başına Asya kıtasını gezen bir çok kadın turist de gördüm. Hepsi de, İran’ın güvenli olduğunu söylediler.
16. İran’ın kendi arabası vardır. Adı Saipai
İran’ın yerli araba markası Saipai. Ben bir kaç kez bu arabalara bindim. Lüks, kalite yok. Ama araba işte.
Fiyatı da, 300 milyon riyal civarındaydı. O zamanın parasıyla 1500-2000 dolardı. Tabi krizden önce, 8.000 dolara denk geliyor bu rakam.
17. İran’da benzinin litresi 30 kuruş
1 dolara, 19 litre benzin almıştık İran’da. Dedim ya. Ben gittiğimde, 1 dolar 188.000 Riyal’di. 1 litre benzin ise, 10.000 Riyal’di.
Ayrıca İran’ın en en en büyük geliri petrol ve doğalgaz. 150 milyar varil ham petrol, 33 trilyon metreküp gaz rezervleri var. Yani İran yılda ortalama 50 milyar dolar petrol ihraç eden bir ülke.
Ama söylenene göre, bu kaynakları 50-100 sene içerisinde bitecekmiş. Peki o zaman ne olacak ? Orasını bilen yok !
İRAN linkine tıklayıp, tüm önerilerimi inceleyin
18. Zerdüştlük dini İran’da doğdu
Ateş, su, toprak ve havanın kutsal sayıldığı ; dünyanın en eski tek Tanrılı inancı olan Zerdüştlük İran’da M.Ö. 660’da doğdu.
Kutsal kitabı Avesta; inandıkları Tanrıları ise Ahura Mazda. İnanışa göre, öldükten sonra Ahura Mazda’nın huzuruna çıkılacak ve herkes ettiğini bulacak.
Aslında bu din konusunda anlatacak çok şey var. Ama merakınız varsa, Yazd şehrine gidip, oradaki tapınakları görebilirsiniz.
Ben Yazd şehrinde 3 gün kaldım ve çok farklı şeyler öğrendim. Aşağıda veya yukarıda bağlantı verdiğim yazılardan detayları okuyabilirsiniz.
Burada, özellikle ölülerin akbabalara yem edildiği tapınaklar tüylerimi diken diken etti. Yukarıdaki fotoğrafta gördüğünüz yer, o tapınaklardan birisi.
19. İran’da çoğu düğünde kadın-erkek ayrı yerde eğlenir.
Bunu da, İran’da iken öğrenmiştim. Çoğu düğünde, 2 farklı yer belirlenir; kadınlar ve erkekler düğünde ayrı eğlenirlermiş.
Belirli saatlerde damat, gelinin yanına gelerek dans edermiş. Ama zenginseniz, bazı gerekli ödemeleri yaparak veya izin alarak, rahat düğün de yapabiliyormuşsunuz. Tabi orasını bilemeyeceğim !
İran hakkında bilgi vermeye devam edecek olsam, bu listeler uzaaaarrr gider doğrusu.
Mesela “İran’da Rock dinlemek önceden yasakmış. 2014 yılından sonra serbest olmuş.” diyerek artık sözlerime son vereyim diyorum.
İlave etmek veya soru sormak isterseniz, lütfen aşağıdaki yorum kısmına değerli yorumlarınızı bırakmayı unutmayın.
İran’da 2 hafta kaldım. İran Hakkında 300 Sayfa Yazı Yazdım. Aşağıdaki yazılarımı okumadan İran gezi planı yapmamanızı öneririm
- İran Gezisi Hakkında Her Şey
- İran Nüfusu Haritasi Dili
- İran Şehirleri İran Gezilecek Yerler
- İran Kadınları & İranda Yaşam
İran hakkında bilgi konusunda hala merak ettikleriniz varsa, yukarıdaki yazılarımı da inceleyin derim. Orada da baya güzel şeyler anlattım. Aşağıdaki sosyal medya hesaplarımdan beni takip edip soru sormayı unutmayın. Hayal edin. Düşün peşine…
Kiş adasına da gitseydiniz Deniz bey keşke. Orayı çok merak ediyoruz
İran’a gidersem, bir sonraki rotamda olacak
Teşekkürler Hocam verdiğiniz bilgiler için
Mehaba, İran’da neden bu kadar çok telegram kullanıldığını bilmediğinizi belirtmişsiniz. İran’da instagram dışında diğer sosyal medya ağlarının kullanımı yasak olduğundan burayı sosyal medya aracı olarak kullanıyorlar. Örneğin bir gurup kuruyorsunuz ve sadece siz paylaşım yapabiliyorsunuz, sizi takip eden insanlar cevap veremiyorlar sadece paylaşımlarınızı görebiliyorlar. İnsanlar genelde haberleri buradan takip ediyorlar.
Deniz bey merhaba,
Youtube de videolarınızı izledim. Çok da beğendim.
Benim de youtube’ de yaklaşık 2 aylık yeni bir kanalım var. Kanalımda ülkeler bölümü için içerik hazırlıyorum. İran için bazı kaynaklardan bilgi topladım. İzniniz olursa yazılarınızın bazı kısmını ve bazı fotoğrafları ” Sizi kaynak göstererek ” kullanmak istiyorum.
İyi çalışmalar dilerim.
Saygılar.